Szkoły i placówki niepubliczne różnią się od publicznych m.in. tym, że nie mają obowiązku tworzenia planów nadzoru pedagogicznego. Na pierwszy rzut oka wydaje się, iż to przywilej i ułatwienie pracy dyrektora. Niestety, nic bardziej mylnego.

Zgodnie z art. 70 ust. 3 Konstytucji RP (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.: Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi określa ustawa. Mowa tu o ustawie o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), w której mamy zapis art. 89: Nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami niepublicznymi sprawują właściwi kuratorzy oświaty, (…).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 Nr 168, poz. 1324 z późn.zm.), i zmieniającym je Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 10 maja 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 560), nadzór pedagogiczny kontroluje m.in. zgodność z prawem funkcjonowania szkół/przedszkoli niepublicznych. Najważniejszym dokumentem w placówkach niepublicznych jest statut.

Na podstawie art. 6 ust. 5; art. 7 ust. 3 oraz art. 33 ust. 2 ustawy o systemie oświaty w szkołach/przedszkolach niepublicznych o uprawnieniach publicznych, nadzorowi podlega w szczególności:

• zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami,
• realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania,
• przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki,
• przestrzeganie statutu szkoły lub placówki,
• przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach,
• zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Z kolei w rozporządzeniu o nadzorze pedagogicznym czytamy:

§ 3. 1. Nadzór pedagogiczny jest realizowany przez wykonywanie zadań i czynności określonych w art. 33 ustawy, w trybie planowych lub doraźnych działań (…).

4. Planowe i doraźne działania, o których mowa w ust. 1, prowadzone przez dyrektorów szkół i placówek wynikają z potrzeb szkoły lub placówki.

Ewaluacja

Placówki niepubliczne o uprawnieniach publicznych nie są zobligowane m.in. do tworzenia planów nadzoru pedagogicznego i prowadzenia ewaluacji wewnętrznej, ale podlegają ewaluacji zewnętrznej.

Ewaluacja zewnętrzna ma za zadanie zebranie i przeanalizowanie informacji oraz ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań, jakie są stawiane szkołom i placówkom (również niepublicznym o uprawnieniach publicznych) przez państwo.

Placówki niepubliczne nie mają obowiązku przeprowadzać w ramach nadzoru ewaluacji wewnętrznej, ale warto zaplanować takie działania w przedszkolu lub szkole w celu kontroli i podnoszenia jakości pracy placówki.

Obserwacje

Dyrektor placówki niepublicznej nie jest zobowiązany do prowadzenia obserwacji zajęć. Korzystanie z tego „przywileju” może jednak przynieść negatywne skutki, ponieważ brak obserwacji w dużej mierze utrudni prowadzenie i dokumentowanie nadzoru nad pracą dydaktyczno-wychowawczą nauczycieli.